ARANĐELOVAC – IZLET U SRCE ŠUMADIJE

Aranđelovac je opština u regiji Šumadija, koja je svoje ime dobila po mnogobrojnim šumama koje su prekrivale ove prostore do polovine 19. veka, a predstavlja srce Srbije. Ova opština je poznata po Prvom srpskom ustanku, svetski poznatoj pećini, lekovitim izvorima mineralne vode, kraljevskom mauzoleju, smeni dve kraljevske dinastije, bitkama protiv Turaka i vinima. Bez obzira na to da li ste stanovnik Srbije ili samo prolaznik, ukoliko želite bolje da upoznate zemlju na pravi način, upravo jedno od mesta koje morate posetiti je opština Aranđelovac.

ARANĐELOVAC I OKOLINA – ŠTA VIDETI

 

ORAŠAC

Orašac je selo koje pripada opštini Aranđelovac i jedno je od najznačajnijih mesta na ovim prostorima. Udaljen je 6km od grada Aranđelovac i ovo mesto smatra se kolevkom Srbije. Upravo u ovom selu na mestu po imenu Marićevića Jaruga 15. februara na Sretenje 1804. godine podignut je Prvi srpski ustanak u borbi protiv Turaka. Ovaj događaj se smatra jednim od najvažnijih događaja u istoriji Srbije i u spomen događaju taj datum se slavi kao Dan Državnosti.

 

 

U znak sećanja u Orašcu je sagrađen spomen kompleks koji obuhvata – Spomen školu, spomen česmu, crkvu Vaznesenja Gospodnjeg i spomenik vođi ustanka Karađorđu. Takođe postoji muzej koji potpada pod Narodni muzej Aranđelovac, i sjajna je postavka vezana za Prvi srpski ustanak i Karađorđa pa to nemojte propustiti. Ovde se, osim o bitkama, govori i o smeni dinastija Karađorđević i Obrenović na prestolu, odnosno kako je to sve počelo.

 

 

 

ARANĐELOVAC – PEĆINA RISOVAČA

Pećina Risovača se nalazi na samom ulazu u grad Aranđelovac, a ime je dobila po brdu ispod kojeg se nalazi. Pećina je mala, ali veoma značajna i svetski poznata. Pronađena pre više od 60 godina i  zaštićena kao arheološko nalazište i spomenik kulture. Dugačka je svega 135 metara, a s bočnim kanalima ide do 190 metara. Temperatura u pećini je tokom cele godine 12 stepeni, pa se leti bolje obucite za obilazak ovog lokaliteta.

Ovo je jedna je od 5 pećina za koju se smatra da je u njoj živeo pračovek. U pećini su nađeni ostaci iz ledenog doba – kosti ljudi, njihova oružja za lov, pećinski medved, lav, hijena, mamut, nosorog, bizon, leopard, jelen itd… Slike na zidovima jasno opisuju pračoveka kao neandertalca. Druga stvar koja ukazuje na praljude je starost ovih fosila za koju se smatra da je iznosi oko 36 000 godina, dakle potiču iz doba paleolita. Duž pećine videćete makete pronađenih fosila izrađene u prirodnoj veličini.

 

 

Drugo bogatstvo ove pećine je pećinski nakit kao stalaktiti, stalagmiti, salivi, korali i drugi ukrasi nastali probijanjem mineralnih voda u ovu pećinu. U pećini je takođe pronađen i poludragi kamen, mermerni oniks. Nađen je i aragonit koji se retko nalazi u prirodi, a njegova funkcija je da grupiše minerale. Ovde možete videti i kalcifikator namenjen isključivo za edukaciju najmlađih, kako bi razumeli kako se prave pećinski ukrasi.

Risovča ima nekoliko dvorana od kojih su najpoznatije Vesnina i Koralna odnosno Snežna dvorana. U jednoj dvorani, vrlo zanimljivo, nema kiseonika pa se u nju ne ulazi. Takođe, jedna retka vrsta slepog miša – potkovičar, živi u ovoj pećini, i obzirom da ih danas ima jako malo i da umiru od blica, zabranjeno je fotografisanje u pećini. 

 

 

ARANĐELOVAC I BUKOVIČKA BANJA

Aranđelovac je grad koji se nalazi na istoimenoj opštini u Šumadiji, a udaljen je od Beograda oko 76km. Smešten u podnožju planina Bukulja i Venčac na nadmorskoj visini od 255m, a dobio je ime po crkvi Sv. Arhangela koju je podigao knez Miloš Obrenović. Ono po čemu je Aranđelovac najpoznatiji su izvori mineralne vode. Najpoznatiji izvor i kisela voda u Srbiji flašira se baš u ovom, a gradu nosi svima zvučno ime – Knjaz Miloš. Ova voda je dobila mnoge odlike i međunarodna priznanja za kvalitet.

 

 

Bukovička banja je banja, odnosno specijalna bolnica za rehabilitaciju raznih bolesti i to lekovitom mineralnom vodom, glinom i klimom. Ispred bolnice nalazi se ogroman park koji zauzima površinu od 22 hektara. Pod vladavinom Kneza Miloša ova banja postaje jedno od najboljih balneoturističkih naselja, a on je započeo izgradnju čuvenog hotela Staro zdanje, koji je pre bio letnja rezidencija porodice Obrenović. On se nalazi na samom početku parka pored kupatila.

 

 

 

U parku takođe postoji i paviljon Knjaz Miloš koji je dobitnik nagrade Evropske unije za kulturno nasleđe. Potom izvor gde možete probati 3 različite vrste hladne mineralne vode – Pobeda, Talpara i Đulara. Postoji i jedan izvor tople mineralne vode koji se naziva Topla voda ili Arkade, a on je jedini veštački izvor jer je nastao bušenjem.

 

 

Skulpture u parku nastale su u periodu tridesetogodišnjem postojanju smore umetnosti Mermer i zvuci, a rađene su od mermera sa planine Venčac. U okviru smotre ogranizuje se i manifestacija Svet keramike koja se održava na letnjoj sceni ili u Sali Kneževa u hotelu Staro Zdanje. Unesko je simpozijum skulptura Beli Venčac svrstao u red najznačanijih svetskih atrakcija kada je u pitanju likovna umetnost.

 

 

TOPOLA I OPLENAC

Topola je mesto koje se nalazi na istoimenoj opštini. Nalazi se u podnožju brda Oplenac na oko 80km od Beograda, i 15km od Aranđelovca. Za razliku od Aranđelovca koji se vezuje za kneza Miloša i dinastiju Obrenović, ovaj kraj se vezuje za Đorđa Petrovića – Karađorđa i dinastiju Karađorđević. Topola je bila Karađorđeva prestonica, gde je on izgradio Karađorđev grad, a na Oplencu su njegovi potomci izgradili još zadužbina. Ovo mesto je bilo donošenja važnih odluka, kao i simbol oslobađanja Srbije od Turaka.

 

 

Znamenitosti koje ovde možete posetiti Karađorđev grad, Mauzolej dinastije Karađorđević, kuća kralja Petra I, Vinogradareva kuća, Kraljeva i Kraljičina vila, kraljevski vinogradi sa podrumom. Naravno ne treba zaboraviti ni čuvene oplenačke vinograde i kraljevsku vinariju.

 

 

 

• Karađorđev grad – sastoji se od Karađorđevog konaka sa kulom, crkve Presvete Bogorodice poznatija kao Karađorđeva crkva sa zvonikom, i škole u kojoj se nalazi  narodna biblioteka Radoje Domanović. Tu je i spomenik Karađorđu
• Mauzolej dinastije Karađorđević – odnosno hram Svetog Đorđa na Oplencu, urađen od belog mermera sa planine Venčac spolja i 40 miliona raznobojnih staklenih kockica koje prave mozaike 
• Kuća kralja Petra I – poznatija i kao Petrova kuća, danas je pretvorena u muzej
• Vinogradareva kuća – izgrađena u spomen brojnih vinograda koji su poznati u tom predelu, a danas služi kao galerija
• Kraljeva i kraljičina vila – vila kralja Petra I i njegove žene Marije
• Oplenački vinogradi – kraljevski vinogradi koji su zasađeni na 12 hektara i daju godišnje od 15 do 20 hiljada litara. Svake godine u oktobru možete prisustvovati Oplenačkoj berbi, odnosno Festivalu grožđa i vina.

 

 

 

ARANĐELOVAC: OSTALO U OKOLINI

• GARAŠKO JEZERO – ili jezero Garaši nalazi se na obodima Bukulje, oko 10km je udaljeno od Aranđelovca grada. Nastalo je pregrađivanjem reke Bukulje, a njegovi kraci su dobili imena po selima koja su potopljena zarad izgradnje ovog jezera. Ovo jezero je glavni snabdevač vode za Aranđelovac i okolinu.
• BUKULJA – planina vulkanskog porekla koja je udaljena 6,7 kilometara od grada, a nalazi se na nadmorskoj visini od 696 metara. Dobila je ime po bukovim šumama, od slovenske reći bukulj, a savršena je za odmor, izlet, i sportske aktivnosti. Ako ste odlučili da idete na ovu planinu nemojte biti lenji pa prošetajte i do vidikovca. Na planini se nalazi i veštačko jezero. Do gore možete otići i kolima, ali je prilaz loš, pa je možda bolje ići peške, makar određeni deo.
• VENČAC – druga planina koja se nalazi na oko 9km od grada, a na nadmorskoj visini od 658 metara. Takođe je vulkanskog porekla kao i Bukulja. Specijalna je po činjenici d u njenom sastavu učestvuju beli mermeri od kojih su igrađene skulpture u parku Bukovičke banje i crkva Svetog Đorđa na Oplencu, ali ugrađen je i u Belu Kuću u Vašingtonu. Na ovoj planini takođe postoji kamenolom  u kome se slivanjem vode napravilo malo jezero.
• JEZERA VODOJAŽA -skriveno jezeru u srcu Šumadije, Mala i Velika Vodojaža, poznatije kao Grošničko jezero su prva akumulaciona jezera u Srbiji
• ETNO SELO BABINA REKA – nalazi se u selu Trbušnica na 20km od Aranđelovca. Osim preukusne hrane u restoranu, dostupni su vam i konaci za odmor. Babina reka je savršeno mesto za odmor, poseduje svoje vinograde, jezero i sve u svemu savršeno je mesto za obići ili čak provesti tu ceo dan.

ŠTA PROBATI

VINA – na ovom području nalaze se odlične vinarije sa predivnim vinima, a 2 najpoznatije su Tarpoš i Aleksandrović

 

VAŽNE INFORMACIJE 

 

ARANĐELOVAC – KAKO STIĆI

Od Beograda se za nekih sat i po vremena stiže magistralnim putem E-75 preko Mladenovca. Sve važnije znamenitosti su, kao što ste pročitali, udaljene na par kilometara jedna od druge pa ih možete posetiti u jednom danu. Ukoliko želite da posetite i jezera i planine, u tom slučaju bi vam trebalo barem 2 dana. Takođe najbolje je ako se sami organizujete kolima, ali možete ići i na izlet preko turističkih agencija, obzirom da većina ima ovu destinaciju u ponudi. Isto tako, možete doći i međugradskim autobusima ukoliko nemate opciju za kola ili organizovan izet.

 

 

CENE ULAZNICA I RADNO VREME LOKALITETA

• Cena ulaznice za znamenito mesto Orašac je 150 dinara i obuhvata muzej i Marićevu jarugu, a radno vreme je od 9 do 5.
• Cena karte za pećinu je 200 dinara, a radno vreme je takođe od 9 do 5.
• Cena ulaska u Narodni muzej Aranđelovac je 120 dinara, a radno vreme je od 8 do 4.

Ukoliko želite da posetite sva 3 lokaliteta u tom slučaju je cena 400 dinara. S druge strane, ako biste da posetite samo prva 2 onda je cena karata 300 dinara.

Obilazak muzeja i spomenika kulture na Oplencu obuhvata svih 5 objekata i iznosi 400 dinara, dok je za školarce i penzionere cena karte 300 dinara.

 

 

PREDLOZI:

Daću vam sada par predloga kako može da izgleda ruta za izlet ili vikend ukoliko krećete iz Beograda

 

Jednodnevni izleti:

• Orašac, Pećina Risovača, Aranđelovac i Bukovička banja, Topola i Oplenac
• Pećina Risovača, Aranđelovac i Bukovička banja, Bukulja, Bukuljsko i Garaško jezero
• Pećina Risovača, Aranđelovac i Bukovička banja, Venčac planina i jezero, Topola i Oplenac
• Orašac, malo i veliko jezero Vodojaža, Pećina Risovača, Aranđelovac i Bukovička banja, 

 

Vikend tura ili produženi vikend:

1. dan Avala i okolina – predlog puta možete videti ovde

      2. dan Pećina Risovača, Aranđelovac i Bukovička banja, plus šta vi izaberete od okolnih mesta koje sam vam iznad u tekstu predstavila

      3. dan Kosmaj i okolina – predlog puta možete videti ovde

 

ARANĐELOVAC I OKOLINA – UTISCI

Ja lično sam bila oduševljena ovim izletom i apsolutno svim lokalitetima od kojih su pojedini svetski poznati. Osim što su svetski poznati na ovom području leži istorija današnje Srbije, i apsolutno bi svako trebalo da poseti ovaj kraj i lokalitete. Mnogo ćete naučiti, i apsolutno uživati posebno u Orašcu, parku Bukovičke banje i na Oplencu. Ukoliko vas zanima sve ovo što sam napisala, počnite da planirate izlet u srce Šumadije. U blizini je i etno selo Babina reka u selu Trbušnica gde možete odmoriti ili čak prenoćiti.

 

Nadam se da će vam tekst poslužiti u organizaciji izleta, a nekog možda i podstaći da vidi sve gore navedeno. Ukoliko vas zanimaju i druge destinacije u Srbiji njih možete pronaći ovde.