ZANIMLJIVOSTI O BEOGRADU

Zanimljivosti o Beogradu ima mnogo, ali sam ja odabrala neke najinteresantnije. Beograd je kao što znate glavni i najveći grad Srbije. U prethodnim tekstovima pisala sam o istoriji grada, o tome gde da idete i šta da vidite, potom šta da fotografišete, kako da preživite vrelo leto u gradu i šta obavezno da uradite kada posetite prestonicu. Sada želim da sa vama podelim neke zanimljivosti o Beogradu, koje jeste ili niste čuli ranije, ali su svakako vredne pomena.

ZANIMLJIVOSTI O BEOGRADU

 

• Beograd – Beli grad

Beograd je dobio naziv po belom krečnjačkom kamenu od koga je napravljen greben i ranovizantijska tvrđava. Ime je nastalo oko 630. godine dolaskom Slovena na ovo područje, međutim prvi put se spominje u pismu 16. Aprila 878. godine. Taj dokument se smatra najstarijim pisanim tragom o gradu, pa se taj datum slavi kao Dan Beograda.

 

 

• Jedan grad – 15 naziva

Beograd je kroz istoriju dobio mnoštvo imena, i to su:

1. Singidun – keltsko ime
2. Singidunum – romanizovano keltsko ime
3. Beograd – slovensko ime
4. Biograd na Dunavu – staro hrvatsko ime
5. Alba Graeca – latinsko ime
6. Alba Bulgarica – latinsko ime grada tokom bugarske vladavine
7. Fehérvár – mađarsko ime
8. Nandoralba – u srednjovekovnoj Mađarskoj do 14. veka
9. Nándorfehérvár, Landorfehérvár – u srednjovekovnoj Mađarskoj
10. Weißenburg i Griechisch-Weißenburg – nemačko ime
11. Castelbianco – italijansko ime
12. Velegrad – vizantijsko ime
13. Dar Al Jihad – osmanlijsko ime koje znači Kuća rata
14. Belgrat – tursko ime
15. Prinz Eugen Stadt – nacističko ime

 

 

• 16. ime – Beli Feniks

Zbog zavidnog geografskog položaja na ušću dveju reka i raskrsnici trgovačkih puteva između istoka i zapada, Beograd je kroz istoriju napadan 115 puta, a čak 44 puta potpuno razoren i sravnjen sa zemljom. Ipak, posle svega on se uzdizao i gradio, pa ga zbog toga zovu još i Beli Feniks.

 

 

• Zanimljivosti o Beogradu: Civilizacija starija od Mesopotamije

Na 15 kilometara od Beograda, nalazi se mesto Vinča gde počiva najdrevnija evropska civilizacija koja potiče iz doba neolita. Legenda kaže da, pošto se Dunav povukao, izvesni deda Panta je, šetajući obalom i koritom, naišao na nekakvu glinenu figuru. Ta figura, danas poznatija kao Vinčanski čovek, a za koju se veruje da je napravljena pred sam kraj kamenog doba od strane pračoveka, ponosno leži u Britanskom muzeju.

Tako su na ovom mestu nađeni ostaci civilizacije stare više od 7000 godina, starije i od Mesopotamije. Ova civilizacija smatra se jednom od najnaprednijih paistorijskih kultura koja je najverovatnije trajala hiljadu godina. Glavni krivac njenog nestanka je bakar oko koga su se poveli ratovi. Takođe, ovo mesto smatra se centrom tadašnje civilizacije odakle su se dalje razvijale Srbija, Crna Gora, Bosna, …

 

 

• Zanimljivosti o Beogradu: Grad ispod grada

Da li ste znali da kada hodate po pločnicima Beograda hodate po krovovima starog rimskog grada koji potiče iz 1. veka nove ere? Ostaci rimskog carstva nalaze se i dan danas u centru Beograda na potezu oko Kosančićevog venca, Knez Mihailove, Kralja Petra, Rajićeve, Studenstkog grada, Trga republike….

Postoji tura i knjiga koja ovo bolje opisuje, a se zove Beograd ispod Beograda. Saznaćete da  grad ima više od stotinu pećina, kanala, tunela i prolaza, kao i Rimski akvadukt i podzemnu dvoranu, koji su kroz istoriju građeni od strane raznih vladara i svedoče o različitim kulturama koje su dominirale ovim područjem.

 

 

• Zanimljivosti o Beogradu: Rimski bunar

Rimski bunar sa svoja dva spiralna niza stepenika dugih 212 koraka, je pored Pobednika jedna od glavnih atrakcija Beograda. On se nalazi se na 62 metra dubine što je 10 metara dublje od najdublje tačke u Beogradu.

Postoje legende da su se dole slali gnjurci, i u jednoj verziji se nikad nisu vratili, a njihova tela nikada nisu pronađena. Druga verzija je da su 1960. godine na dnu pronađena 2 leša međutim nisu sigurni da li to gnjurci ili lovci na blago. Takođe ovaj bunar zapravo nije rimski, već austrijski i građen je u 18.veku.

 

 

• Zanimljivosti o Beogradu: Pećina u centru grada

Ispod crkve Svetog Marka na Tašmajdanu nalazi se jedna od najpoznatijih pećina u Beogradu – Šalitrena pećina. Takođe u dubinama se kriju i sklonište i kamenolom. U rimsko doba iz ove pećine vadio se kamen korišćen za pravljenje sarkofaga, koji su kasnije nalazili na najrazličitijim lokacijama širom grada. Osim ove pećine duž grada postoji mnogo neistraženih prolaza i laguma.

 

 

• Grob Atile Hunskog

Prema predanjima Huni su u 5. veku napali Beograd i razorili Kalemegdansku tvrđavu. Međutim legenda kaže da se grob vođe Huna, Atile Hunskog poznatijeg još kao i Bič Božiji, nalazi baš na ušću Save i Dunava, najverovatnije na Kalemegdanu i to u srcu same tvrđave.

 

• Jednom rečju Pobednik

Čuveno delo Ivana Meštrovića, spomenik Pobednik, podignut je 1928. godine na Gornjem gradu tvrđave Kalemegdan, povodom proslave deset godina nakon probijanja Solunskog fronta. Ovaj spomenik prvobitno je zamišljen kao fontana i trebalo je da se nalazi na trgu Terazije, odnosno trgu Prestolonaslednika Aleksandra kako se tada nazivao. Još jedna lokacija u razmatranju bio je i Trg Republike, nekada poznat i kao Pozorišni trg.

Nažalost izradu ove prvobitne ideje omeo je Prvi svetski rat, pa se tvrdi da nije bilo finansijskih uslova da se ideja izvede kako je zamišljena. Stoga Pobednik danas ponosno stoji na tvrđavi Kalemegdan i nadgleda Beograd. S druge strane među narodom postoje priče kako je ženski deo populacije negodovao da muška naga statua stoji u centru grada, i da iz tog razloga ne sme biti podignuta na Terazijama. Ostalo je i pitanje da li je statua namerno postavljena da gleda u pravcu Austrije.

Pobednik u desnoj ruci drži mač koji je simbol mira, a u levoj ruci većina misli da drži golubicu, koja je takođe simbol mira. Međutim on u desnoj ruci drži sokola koji je simbol nepobedivosti.

 

 

• Najveći pravoslavni hram na Balkanu

U Beogradu se nalazi najveća pravoslavna crkva na Balkanu čijih čak 50 zvona svaki dan obeležava beogradsko podne. To je Hram Svetog Save koji se nalazi na Vračar platou, baš na mestu gde je izvršena čuvena seča knezova koja je izazvala Prvi srpski ustanak. Hram je visok 82 metra, od čega je kupola visoka 70 metara, a pozlaćeni krst na vrhu visok je 12 metara.

Takođe postoji i priča da su baš na ovom mestu spaljene mošti Svetog Save i otuda je baš tu izgrađen hram. Druga teorija tvrdi da se sa ovog mesta najbolje video dim, a da su mošti zapravo spaljene na Tašmajdanu koji je tada bio groblje. Nedaleko od tog mesta je Knez Mihailo sagradio crkvu Sv. Marka.

 

• Prva kafana u Evropi

Obzirom da je Beograd u Evropi i svetu poznat kao grad provoda, jedna od interesantnijih činjenica je da je baš u Beogradu na Dorćolu 1522. godine otvorena prva kafana u Evropi. U njoj se služila samo crna kafa, pa se pretpostavlja da je kafana baš po tome i dobila ime. Smatra se da je ovaj događaj podstaknut nakon što su Turci 1521. godine osvojili grad i doneli sa sobom običaj ispijanja kafe na javnim mestima. Najbolja kafana je, kako kažu, bila Crni Orao.

Beograd je s početka 20. veka imao ukupno 300 kafana, od kojih se čak 17 nalazilo u Poenkarevoj, današnjoj Makedonskoj, ulici koja je tada imala svega 40 kuća. Na Pozorišnom trgu, današnjem Trgu Republike, nalazilo se čak 16 kafana kao i u Dubrovačkoj ulici. Na Varoš kapiji bilo ih je 12, na Terazijama 11, na Slaviji 9, a u Skadarliji 7. Njihovi počasni gosti bili su Đura Jakšić, Laza Kostić, Vojislav Ilić, Janko Veselinović, Laza Lazarević, Stevan Sremac, Branislav Nušić, Tin Ujević i drugi.

Najstarija kafana u Beogradu koja i dalje radi zove se Znak Pitanja i nalazi se na Kosančićevom vencu kod Saborne crkve, napravljena u kući koju je podigao Naum Ičko. Ova  kafana poznata je i po činjenici da je njen redovan gost bio Vuk Stefanović Karadžič, zbog čega je kafana postala i prvo čitalište „Srpskih novina“. Još jedna čuvena beogradska kafana zove se Tri Šešira, a nalazi se u boemskoj četvrti Skadarlija. Izgrađena je davne 1864.godine i nosila je nadimak „Vinsko vrelo“. Ime je dobila po radionici šešira pod istim imenom i na istom mestu nalazila pre nje.

 

 

• Prva linija tramvaja u Beogradu

Pre čuvenog „kruga dvojke“ najpoznatija tramvajska linija bila je jedinica. 14. oktobra 1892.godine konjska zaprega povukla je prvi tramvaj sa brojem 1. Trasa ove linije bila je od Kalemegdana do Slavije. Nakon I svetskog rata pojavljuje se i dopunska linija 1a koja saobraća od Hrama Svetog Save do Crvenog Krsta. Okretnica pod imenom Knežev spomenik bila je smeštena na Pozorišnom trgu odakle su posle kretale i mnoge druge linije, kao 3 i 9.

Čuvena jedinica pada u zaborav kada 1947. u prestonicu dolazi prvi trolejbus koji menja ovu tramvajsku liniju u trolejbusku. Neko vreme kec je bio trolejbus, pa su kasnije pokušali i da vrate tramvaj, međutim nikada više nije bilo krcato kao na samom početku pre otvaranja drugih linija. Tako danas u sećanju svih ostaje čuvena dvojka dvojka i njen famozni krug po centru. 

 

• Zanimljivosti o Beogradu: Najveći masonski centar

Osim masonske piramide u Knez Mihailovoj ulici, koja je daleko od neprimetne, masonski simboli mogu se videti na fasadama mnogih zgrada u gradu. Što se same piramide tiče smatra se da je to spomenik nauci postavljen u okviru izložbe Svet merenja 1955. godine ispred galerije Sanu. Na njoj se mogu videti koordinate grada, nadmorska visina i sila zemljine teže.

Drugi pak veruju da je piramida napravljena od strane slobodnih zidara – masona, jedina razlika je što nedostaje svevideće oko koji je zajedno sa piramidom jedan od njihovih glavnih simbola. Jedna od zanimljivijih činjenica je da je grobnica Branislava Nušića izgrađena kao nedovršena masonska piramida, a na grobnici Živojina Mišića možete primetiti granu akacije koja je takođe značajan masonski simbol.

 

 

• Hotel Moskva i njen zaštitni znak

Hotel Moskva je jedno od najvažnijih zdanja koje se nalazi u centru prestonice. Zgrada hotela podignuta je 1906. godine u ruskom stilu sa elementima antičke grčke, a delo je beogradskog arhitekte Jovana Ilkića. Hotel je svečano je otvoren 1908. godine od strane Kralja Petra I Karađorđevića, i svi najznačajniji ljudi tog doba okupili su se da podrže ovaj događaj.  Od polovine 20. veka ovo kulturno dobro nalazi se pod zaštitom države kao spomenik kulture grada Beograda.

U istoriji dužoj od jednog veka ovaj hotel i kafeterija ugostili su preko 40 miliona ljudi, a među kojima se pojavljuju i brojna slavna imena kao što su Albert Ajnštajn, Ana Pavlova, Leonid Brežnjev, Indira Gandi, Rej Čarls, Robert de Niro, Bred Pit, Bernardo Bertoluči, Maksim Gorki, Kirk Daglas, Majkl Daglas, Mila Jovović i mnogi drugi. Neki od ovih ljudi odseli su u predsedničkom apartmanu u kome se nalazi originalan nameštaj sa dvora dinastije Obrenović. Poznati nobelovac, Ivo Andrić, u kafeteriji hotela Moskva imao je svoj sto.

Moskva šnit je najpoznatija beogradska poslatica, a možete je probati upravo u ovom hotelu. Nastala je davne 1974. godine kada je tadašnja kuvarica Anica Džepina napravila nešto novo jer je prethodni meni već postao dosadan. Torta je ubrzo postala hit širom sveta, ali baš na ovom mestu simbol je najlepše poslastice u Beogradu.

 

 

• Luster koji oduševljava turiste

Legedna kaže da su nekada davno živele 3 sestre od kojih je svaka izgradila po crkvu kao zadužbinu i nazvala ga svojim imenom: Ružica, Marica i Cveta. Crkva Ružica nalazi se pored Zindan kapije na Kalemegdanu, a takođe i na listi 10 najinteresantnijih crkava na svetu. U I svetskom ratu vojnici su se ovde poslednji put pričestili i pomolili pre odlaska u rat, a crkva je nakon toga srušena. Kada je obnovljena, statue Cara Dušana i pešadinca pomerene su na mesto gde su se vojnici pričestili. Osim toga na ulazu se nalaze i dve statue napravljene od topovskih čaura, a predstavljaju srpskog vojnika.

Najzanimljiviji deo je luster unutar crvke sačinjen od puščanih i pištoljskih metaka, oficirskih sablji, topovske municije i delova vojničkih sanduka. On je deo ratne umetnosti, međutim poruka koju on šalje je sasvim drugačija. Ovaj luster je zapravo polilej odnosno kandilo. Poenta je u tome da svaki put kada se upali kandilo svetlost i vosak kao molitvene suze kaplju na oružje da nikada više ne bude takvog rata kao što je bio I svetski rat – ili kako ga nazivaju Veliki rat.

 

 

• Kula kojoj svi greše ime

Da li ste znali da se kula na Gardošu u Zemunu ne zove ni Gardoš kula, ni kula Sibinjanin Janka, već joj je pravo ime Milenijumska kula. Ova kula izgrađena je 5. avgusta 1896. godine od strane mađarskih vlasti povodom proslave 1000 godina postojanja Ugarskog kraljevstva. Svečano otvaranje održalo se 15 dana nakon završetka izgradnje. Ona je kao i preostale 4 kule izgrađena na granici Ugarskoj kraljevstva kao simbol moći i kula izviđačnica odnosno razglednica. Visoka je 36 metara i jedina je od 5 kula koja je sačuvana dan danas, a ponosno gleda na Zemun i Dunav.

 

• Kako je nastala oaza u centru grada

Beograd je dobio svoju prvu botaničku baštu na predlog oca srpske botanike, Josifa Pančića, a izgrađena je 1874.godine. Čak i pre toga on sam je imao malu botaničku baštu za potrebe Velike škole u kojoj je držao časove botanike. Ali prva zvanična botanička bašta grada izgrađena je na Dorćolu. Mnogo godina ta bašta je bila u problemu zbog izlivanja Dunava i poplava, i obzirom da su mnoge biljne vrste time bile uništene, ona je morala biti premeštena.

Znajući za ove probleme, kralj Milan Obrenović donirao je u korist grada i Velike Škole svoj posed za izgradnju nove botaničke bašte. Njegov jedini zahtev bio je da bašta nosi ime njegovog dede Jevrema Obrenovića koji mu je ostavio zemlju u nasleđe. Tako je naša divna botanička bašta dobila ime koje nosi i dan danas – Jevremovac.

 

• Zanimljivosti o Beogradu: Čudni nazivi naselja na Vračaru

Možda ste se baš pitali šta to znači Čubura i Manjež, i zašto je krst baš Crveni? Pre svega Vračar ranije nije bio ono što je danas. Bio je samo deo oko današnjeg Tašmajdana. Na tom mestu prolazio je carigradski drum, gde se odvijalo mnogo toga, a između ostalog tu su bile i vračare i gatare, pa je ostalo upamćeno kao mesto na kom se vrača. 

Što se Čubure tiče, poznato je da je na mestu Bulevara Oslobođenja proticao plitak potok. Postoje različite teorije o nastanku imena. Prva je da je ime nastalo od turzicma Čubura što je značilo mutan plitak potok. Nešto objektvnija teorija je da je ime nastalo iz romskog jezika. Naime 19.veka Romi su naseljavali ovaj deo, i kako je potok bio plitak i mutan, imali su problem sa čistom pijaćom vodom.

Oni su stoga na izvoru namestili bure bez dna da se tu uliva čista voda, a ime za visoko bure je učoburo. Tu je izgrađen i zanatski centar Vračar sa imenom Gradić Pejton. Na mestu parka Manjež svojevremeno je stajala konjička škola, a francuski naziv za nju je manege.

Crveni Krst je nekada bio Vozarev Krst, po Gligoriju Vozareviću, prvom srpskom književniku i izdavaču. On je verovao da je pronašao tačno mesto gde su spaljene mošti Svetog Save i na tom mestu podigao je drveni krst. Kako je krst mnogo puta propadao na njegovo mesto postavljen je kameni krst crvene boje, pa je ime iz Vozarev krst prešlo u Crveni krst.

• Brda u Beogradu

Da li ste znali da Beograd leži na čak 30 brda? Neka su vam već poznata, ali za neka sigurno čujete prvi put.

Banovo brdo, Banjičko brdo, Belo brdo, Veliko brdo, Vodičko brdo, Vračarsko brdo, Glumčevo brdo, Golo brdo, Erino brdo, Žuto brdo, Zvezdarsko brdo, Julino brdo, Kalemegdansko brdo, Kanarevo brdo, Labudovo brdo, Lekino brdo (Pašino brdo), Lisasto brdo, Lozovičko brdo, Maleško brdo, Milićevo brdo, Mitrovo brdo, Moračko brdo, Nikino brdo, Orlovo brdo, Petlovo brdo, Stanovačko brdo, Starac-Vasino brdo, Stojčino brdo, Topčidersko brdo, Ćurtovo brdo

 

 

• Podzemne vode u Beogradu

Osim ostatka gradova, tunela i skloništa, ispod Beograda nađeno je čak 9 reka, potoka i nekoliko živih izvora. Na potezu od Trga Republike do Slavije ove vode predstavljale su glavni problem graditeljima Beograda. Zbog ovakvih problema negde je bilo potrebno da se koriste velike pumpe za drenažu, što je iziskivalo dosta novca i vremena. Iako je Beograd već izgrađen na vodi, i zna se kakvi su problemi za podzemnim vodama, u Beogradu se danas gradi kompleks zgrada u Savamaloj baš na reci i to pod imenom Beograd na vodi.

 

 

• Prvi grafiti u Beogradu

Nakon povlačenja nemačke vojske posle drugog svetskog rata, ruski vojnici su išli gradom tražeći mine koje će biti deaktivirane, a bezbedne objekte označavali su natpisom Provereno min njet. Smatra se da su te oznake na građevinama predstavljale začetke grafita u Beogradu. 

S druge strane u Sremskoj ulici možete videti ploču sa natpisom Glasajte za Filipa Filipovića, koja se takođe smatra za najstariji grafit u gradu. Ovaj ploča napravljena je 1920. godine kada je Komunistička partija Jugoslavije za gradonačelnika predstavila svog kandidata Filipa Filipovića.

 

• Albert Ajnštajn u Beogradu

Obzirom da je Ajnštajnova supruga, Mileva Marić, poreklom iz Vojvodine, Albert je nekoliko puta bio u Novom Sadu i Beogradu. Na beogradskoj opštini Rakovica, nalazi se i Kijevo, urbano beogradsko naselje. Rakovica je bilo poznato beogradsko odmaralište koje je posedovalo Kijevski potok, koji bi s vremena na vreme malo poplavio i okolinu. Jezero Kijevo napravljeno je izgradnjom kanala 1901. godine, a već 1905. godine Mileva i Albert su se vozili čamcima na njemu. Jezero je postojalo 46 godina, nakon čega je isušeno. Osim porodice Ajnštajn ovde su rado obitavali Kralj Petar I, poznata slikarka Nadežda Petrović i pisac Branislav Nušić.

 

• Jednostavno Nikola Tesla

Da li ste znali da je Nikola Tesla prvi Srbin koji je nominovan za Nobelovu nagradu 1837. godine i da je istu odbio? A da li ste znali i da je i jedini Srbin po kome je nazvana međunarodna jedinica za meru? Nikola Tesla je umro 1943. godine, muzej se otvorio 1955. godine, a urna sa njegovim pepelom preneta je u muzej 1957. godine. Muzej takođe čuva originalnu zaostavštinu Nikole Tesle i to: preko 160 000 originalnih dokumenata, 2000 knjiga i časopisa, 1200 istorijsko-tehničkih eksponata, 1500 fotografija i staklenih fotoploča, preko 1000 planova i crteža.

 

 

• Silikonska dolina

Dok je u Kaliforniji Silikonska dolina poznata kao košnica razvoja visokih tehnologija, u Beogradu je Silikonska dolina naziv dobila po ženama sklonim plastičnoj hirurgiji. Silikonska dolina u Beogradu je ulica Strahinjića Bana na Dorćolu, u čijim se mnogobrojnim restoranima i kafićima skupljaju ljudi koji su na važnim funkcijama. Shodno tome su posle 90ih godina, najsređenije žene ovde dolazile u lov na najbogatije muškarce. Danas kažu da je vreme silikona i lakih lepotica u ovoj ulici davno prošlo.

 

•  Beograd u igricama

Beograd se pojavljuje u svetski poznatim igricama Battlefield gde je predstavljen kao teren Evropske unije u futurističkom ledenom dobu, kao i Half life gde možete videti Skupštinu i spomenik Knezu Mihailu Obrenoviću.

 

• Beograd u filmovima

U Beogradu su takođe snimani i neki svetski poznati filmovi kao:

Bloom brothers, District 13, November man, 3 days to kill, Lockout, Ibiza, The white crow, Crawl, Chernobyl Diearies. Potom Papillon, Mayhem, Corioulanus, The Raven, Incoming, An ordinary man, i drugi…

 

 

• Prve zanimljivosti o Beogradu

1. Prve pozorišne predstave odigrane su jednoj od džamija u periodu austrijske okupacije grada
2. Prvo pivo u Beogradu natočilo se 1834. godine u kafani Manojlova bašta na Zelenom vencu
3. Prvi sto za bilijar pojavio se 1834. godine i to baš u kafani Znak Pitanja
4. Prvi spomenik podignut je 1848. godine i nalazi se u Karađorevom parku
5. U ulici Svetozara Markovića broj 72 bio je smešten prvi dom za nezbrinutu decu
6. Prva bolnica izgrađena je 1868. godine u ulici Džordža Vašingtona. Na njenom mestu je za vreme okupacije bio podignut šator za lečenje ranjenika. Danas se u toj zgradi nalazi Muzej sprske medicine
7. Prve novine u Beogradu bile su Novine Serbske i počele su izlaziti 1835.godine
   
8. Prvi vodovod grada pušten je u rad 1891.godine. u prisustvu mnogih bitnih zvanica i građana voda je potekla prvo sa Terazijske česme
9. Prva sijalica je upaljena na uglu Kolarčeve i Makedonske ulice 1893. godine, a već 1894. pušten je u rad prvi električni tramvaj
10. Prva štamparija otvorena je 1831.godine
11. Prva pošta u Srbiji počela je sa radom 7. juna 1840. godine, a nalazila se u kući Nauma Ička pored kafane Znak Pitanja
    
12. 1855.godine osnovana je prva telegrafska linija Beograd – Aleksinac
    
13. Prvi telefonski razgovor odigrao se 14. marta 1883. godine između vojnog ministra i jednog kapetana 
14. Narodni muzej u Beogradu otvoren je 1844.godine
15. Čuvena železnička stanica izgrađena je 1884. a sa njom i stari železnički most
16. Prvu vest o fudbalu objavile su Večernje novosti 1896. godine da je sportsko društvo „Dušan Silni“ odigralo utakmicu na Donjem Gradu kod Kule Nebojša

I još zanimljivosti o Beogradu…

1. Prvi dvoboj pištoljima odigrao se u Beogradu 1905. godine na proplanku Banovog brda. Maršal dvora Boško Čolak Antić izazvao je na dvoboj urednika lista „Opozicionar“ zbog uvrede časti
2. Prvi stadion F.K. Jugoslavija svečano je otvoren 1927.godine i mogao je da primi do 30 000 gledalaca
3. Prvi autobusi pušteni su u rad 1925.godine na relaciji Slavija – Avala
4. Prvi studentski dom na Balkanu, Kralj Aleksandar I je zapravo poznata Lola u ulici Kralja Petra, sagrađena između 1927. i 1928. godine. Posle I svetskog rata ime je promenjeno u Ivo Lola Ribar, a zatim vraćeno u prvobitan naziv
5. 1927.godine svečano je otvoreno zdanje Aerodroma Beograd
6. 1937.godine otvoren je Beogradski sajam
7. Prvi semafor u Srbiji postavljen baš u Beogradu 1939. godine na uglu Bulevara Kralja Aleksandra i Takovske ulice
8. Prvi McDonalds restoran otvoren je 1988. godine na Slaviji (tada Trg Dimitrija Tucovića). Ovaj restoran je postao i svetski rekorder sa brojkom od čak 2 miliona usluženih gostiju.
9. Septembra 1970. u podzemnom prolazu u Nušićevoj otvorena je prva prodavnica koja je radila 24 časa.
10. Prvi oblakoder podignut je 1969.godine sa 24 sprata – Beograđanka
11. Prvi muzički festival zabavne muzike „Beogradsko proleće“ pokrenut je 1961.godine
12. Prva Gitarijada održana je na Beogradskom sajmu 1966.godine
13. Prvi BITEF održan je 1967. a prvi FEST 1971.godine

 

• Ostale zanimljivosti o Beogradu

Prvi deo

1. Najkraća ulica u Beogradu iznosi svega 12 metara i to je Lovačka ulica na Čukarici. Drugo mesto zauzima ulica u Zemunu, zove se Tesna ulica i duga je 15 metara
2. Za vreme turske vladavine Beograd je imao čak 273 džamije. Do danas je sačuvana samo Bajrakli džamija koja se nalazi Dorćolu u ulici Gospodara Jevrema
3. Beograd ima ukupno 23 kapije u gradu od kojih 17 pripada Kalemegdanskoj trvđavi
4. Najstarija sačuvana kuća u Beogradu sagrađena je davne 1724. godine i nalazi se u ulici Cara Dušana broj 10. Tu je jedno vreme bila prva beogradska pekara koja je radila 24 sata. Kasnije ona ustupa mesto tekstlnoj adionici „Narodni heroj Anđa Ranković“ iz koje je nastao čuveni Beko
5. Već 120 godina se na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu čuva egipatska mumija koja potiče iz 300. godine p.n.e.
6. 1892. godine pri kopanju temelja za Bajlonijevu pivaru u Cetinjskoj ulici, otkopana je lobanja neandertalske rase. Za nju se smatra da je iz doba ranog paleolita. Takođe 30tih godina prošlog veka u Skadarliji je nađena lobanja za koju se veruje da je stara 40 do 70 000 godina.
7. 1904. godine pokrenut je svima poznat list Politika i to baš u kafani Tri Šešira u Skadarliji
8. Jedina zvanična trka formula održala se u toku Drugog svetskog rata u Beogradu. 3. Septembra 1939. godine u čast rođendana kralja Petra, a vožena je oko Kalemegdana.

Drugi deo

1. Zgrada Bitef Teatra izgrađena je za evangelističku crkvu međutim nikada nije dobila status verskog objekta
2. Jedna od neobičnih tradicija Beograda koja potiče s kraja 19. veka bio je lov na patke i druge divlje ptice. Ova zanimacija održavala se na današnjem trgu Slavija gde je nekada bila bara, u okviru poseda koji je držao škot Ser Frensis Mekenzi.
3. Najpoznatije gostionice bile su kod Crvenog petla, Crvenog vola, Pet ševa, Tri zeca, a najozloglašenija je bila Kod dve bule. 
4. Zeleni Venac je nekada bio bara koja je isušena za potrebe izgradnje pozorišta. Obzirom da se zgrada srušila, a arhitekta pobegao, danas pijaca leži na njenom temelju
5. Baba Višnjina ulica dobila je ime po majci Kneza Miloša Obrenovića
6. U hotelu Bulevar, koji se kasnije pretvara u bioskop Balkan, 1900. godine prikazan je film o venčanju Aleksandra Obrenovića i Drage Mašin
7. U zgradi biblioteke grada Beograda nekada se nalazio hotel Srpska kruna čiji je vlasnik bio Aleksandar Karađorđević
8. Na mestu današnjeg Univerzitetskog parka nekada se nalazilo tursko groblje, a potom gradska pijaca
9. Đura Jakšić ostao je dužan vlasniku kafane Kod Kočijaša. Da bi se odužio naslikao mu je 7 radnika koji su gradili tadašnju gradsku bolnicu. Sliku je nazvao 7 švaba, a nakon čega kafana menja svoje ime u Sedam švaba.

Treći deo

1. Srce srpske železnice i ranžirna stanica Beograda izmeštena je iz Zemuna u Makiško polje 1970.godine. 62 koloseka, dužine preko 70 kilometara i 172 skretnice mogla je da primi čak 6000 vagona dnevno. Plan je da ovo postane i centralna metro stanica Beograda.
2. Do otvaranja prodavnice koja je otvorena non stop 1970.godine dućani u gradu radili su dvokratno. 
3. Prvi automati pojavili su se 1928. godine, a predstavljali su početak modernizacije grada i pojavu prve tehnike. U njih se ubacivao jedan dinar, a za uzvrat se dobijala bombonica ili čokoladica firme Union koja je bila preteča Kraša
4. Kaldrma u Skadarskoj ulici kakvu danas poznajemo, samo imitira originalnu kaldrmu kakva je bila u ulici, a postavljena je 1961.godine kada ulica dobija titulu prestižne boemske četvrti
5. Do 1930.godina nije bio običaj da pas bude kućni ljubimac, tako da je ovaj trend zapravo nešto mlađi od sto godina
6. Na trgu Republike je nekada stajala jedna od 4 kapije za izlazak iz grada i nosila je naziv Stambol kapija. Ostale 3 su Sava, Varoš i Vidin kapije. Sve 4 su se nalazile van zidina tvrđave. Kroz nju je vodio put za Istanbul, Carigrad pa je tako dobila ime. Po jednoj teoriji Turci su ojačali prethodnu kapiju, a po drugoj potpuno je srušili i izgradili novu. Bilo kako bilo ostaci ove kapije danas leže zakopani negde ispod pločnika trga i Narodnog pozorišta. Preostale dve Stambol kapije koje su se nalazile unutar zidina tvrđave, unutrašnju i spoljnu, i danas možete videti na Kalemegdanu.

 

Nadam se da su vam zanimljivosti o Beogradu bile na korist ili makar na osmeh. Ukoliko želite još informacija o Beogradu, pogledajte neke od tekstova u kategoriji Beograd. Takođe pogledajte i sajtove kao Kaldrma, 011info, DanUBeogradu, Beograd, BelgradeBeat